Een rechtsbijstandsverzekeraar moet verzekerden een vrije advocaatkeuze bieden in een aantal gevallen:
– Wanneer de verzekering dekking biedt voor de gevallen waar uw zaak betrekking op heeft, &
– Wanneer er sprake is van een gerechtelijke of administratieve procedure.
Dit is bepaald door het Europese Hof van Justitie op 7 november 2013 (C‑442/12, Sneller/DAS) en bevestigd door de Hoge Raad op 21 februari 2014 (ECLI:NL:HR:2014:396). De Hoge Raad bepaalde hierin dat het recht op vrije keuze van een advocaat niet afhankelijk mag zijn van een besluit van de rechtsbijstandsverzekeraar dat de zaak door een externe rechtshulpverlener zal worden behandeld. Zo heeft een verzekerde ook wanneer een advocaat in die procedure niet verplicht is, zoals bijvoorbeeld bij de kantonrechter, het recht om zelf zijn of haar advocaat te kiezen.
In navolging hierop heeft het Europese Hof op 7 april 2016 overwogen in de arresten ‘Massar’ (C‑460/14) en ‘Büyüktipi’ (C-5/15) dat een administratieve procedure ook het indienen van bezwaar bij een bestuursorgaan, zoals bijvoorbeeld bij het UWV of de Sociale Dienst, omvat. Het Hof overwoog hierbij dat wanneer het begrip ‘administratieve procedure’ zo gedefinieerd zou worden dat het enkel gerechtelijke procedures in bestuursaangelegenheden omvat, zoals DAS bepleitte, dat begrip haar betekenis zou worden ontnomen.
Ondanks deze vrije advocaatkeuze mag de verzekerde niet op eigen houtje een advocaat inschakelen. Dit moet gebeuren met toestemming en in opdracht van de rechtsbijstandsverzekeraar. Anders zullen de kosten mogelijk niet worden vergoed. Tevens is het zo dat de rechtsbijstandsverzekeraar wel beperkingen mag stellen aan de vergoeding van de kosten van een advocaat.
