Op 7 juni ll. nam de Eerste Kamer, in navolging van de Tweede Kamer, het wetsvoorstel Bescherming erfgenamen tegen schulden aan. Met de hierin vervatte regeling wordt beoogd te voorkomen dat erfgenamen onbewust een nalatenschap zuiver aanvaarden en wordt hun privévermogen beter beschermd tegen onverwachte schulden uit een erfenis. De regeling treedt op 1 september a.s. in werking.
Drie keuzemogelijkheden: verwerpen, zuiver aanvaarden of beneficiair aanvaarden
In ons erfrechtelijk systeem heeft een erfgenaam de keuze om een erfenis te aanvaarden of te verwerpen. De aanvaarding kan op twee manieren: zuiver of beneficiair (ook wel genoemd: aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving). Bij de eerste optie volgt de erfgenaam de erflater zonder beperkingen op; hij kan dan vrij beschikken over alle nalatenschapsgoederen, maar staat ook met zijn privévermogen in voor schulden van de nalatenschap. Erfgenamen kunnen door hun gedragingen de nalatenschap zuiver aanvaarden.
Bij een beneficiaire aanvaarding, wordt er ‘ja, maar…’ gezegd tegen de erfopvolging: de erfgenaam is alleen met het geërfd vermogen aansprakelijk voor schulden van de nalatenschap en hoeft dus niet met zijn eigen vermogen op te draaien voor de schulden van de erflater. Bij deze vorm van aanvaarding dient de erfgenaam de nalatenschap onder toezicht van de kantonrechter af te wikkelen en kan hij pas over de nalatenschap beschikken als alle schulden zijn voldaan.
Beperking gedragingen die leiden tot zuivere aanvaarding
In de praktijk blijkt dat erfgenamen, zonder dat ze zich daarvan bewust zijn, door bepaalde gedragingen al snel een nalatenschap zuiver aanvaarden. Bijvoorbeeld door het betalen van een rekening van de erflater uit eigen middelen of het meenemen van spullen. Als de schulden van de nalatenschap groter zijn dan de baten, kan de erfgenaam in de financiële problemen komen. Op een eenmaal gemaakte keuze kan namelijk in beginsel niet meer worden teruggekomen.
Door de wetswijziging zal er pas sprake zijn van zuivere aanvaarding als de gedragingen van de erflater leiden tot een benadeling van schuldeisers door de nalatenschapsgoederen te verkopen, te bezwaren of op een andere wijze aan het verhaal van schuldeisers te onttrekken. Als een erfgenaam een familiefotoboek weghaalt uit het huis of inboedel die geen waarde heeft, meegeeft aan een kringloopwinkel, zal dat dus niet meer leiden tot zuivere aanvaarding.
Bescherming tegen onverwachte schulden
De nieuwe regeling biedt ook betere bescherming aan de erfgenaam die na zuivere aanvaarding wordt geconfronteerd met een onverwachte schuld van de erflater. In dat geval kan de erfgenaam namelijk binnen drie maanden na de ontdekking van de schuld de kantonrechter verzoeken hem te machtigen om de nalatenschap alsnog beneficiair te aanvaarden. Op deze wijze wordt voorkomen dat een erfgenaam met privévermogen moet instaan voor een dergelijke schuld.
Let echter op: vanwege de onderzoeksplicht van een erfgenaam geldt dat niet snel sprake zal zijn van een onverwachte schuld. Het moet gaan om een schuld die de erfgenaam niet kende en evenmin behoorde te kennen op het moment dat hij de nalatenschap zuiver aanvaardde. Als voorbeeld kan gedacht worden aan het geval dat pas na de dood van de erflater duidelijk wordt dat hij tijdens zijn leven een onrechtmatige daad heeft gepleegd en als gevolg daarvan schadeplichtig is.
Indien de nalatenschap al vereffend of verdeeld is, kan de erfgenaam alleen worden ontheven van zijn verplichting de schuld uit zijn vermogen te voldoen voor zover deze niet uit zijn erfrechtelijke verkrijging kan worden voldaan.
Met deze wet wordt aan de erfgenamen een grotere bescherming geboden tegen schulden van de erflater. Het blijft echter raadzaam om indien u erfgenaam bent geworden, tijdig hulp in te schakelen van een deskundige.
Heeft u vragen over dit blog of wenst u een specifiek advies over uw situatie? Neemt u dan gerust contact op met ons kantoor.
Door mr. A. Movsesjan
Juridisch medewerker Richard Korver Advocaten
